یک فرش دستبافت معمولا به نام محلی که در آن بافته شده یا گروه قومی که آن را بافتند نامگذاری میشود. یک ارتباط بومی معمولا در بیشتر نقش‌ها و رنگبندی‌های فرشها موجود بوده و نشان می‌دهد که فرش دقیقا در کجا بافته شده است. به‌عنوان مثال، امروزه در هند کپی کردن سبک‌های فارسی پرطرفدار بسیار رایج است. نمونه بارز این مورد گبه هندوستان است. از رایجترین و معروفترین سبک‌ها میتوان به: فارسی، افغانی، پاکستانی، بلوچی، ترکمنستانی، قفقازی، هندوستانی، تبتی، ترکیه‌ای، هندی، چینی، ترکستان شرقی، اروپایی و آفریقای شمالی اشاره کرد.
بدون شک فرشهای ایرانی موجب شده‌اند که تولید فرش در طول سال‌ها ادامه داشته باشد. سبک‌های فارسی دارای انواع بسیار مختلف هستند. فرشهایی که در ایران تولید میشوند معمولا با نام شهری که در آن بافته شده‌اند به‌عنوان مثال همدان، مشهد، کرمان، شیراز و بیجار نامگذاری میشوند. البته فرشهایی ایرانی را میتوان به نام گروه‌های مختلف قومی نظیر قشقایی نیز نامگذاری کرد.
لطفا جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره ما تماس حاصل فرمایید.
فرشهای ایرانی
پرشیا، نام فارسی ایران باستان ، به داشتن برترین فرهنگ دنیا در تولید فرش می‌بالد. در ایران هنر بافتن و رنگرزی موروثی بوده و فرشها در تمام سبک‌ها و اندازه‌ها تولید میشوند. مردمان بخش ترک زبان اغلب از گره سنه در بافت‌های خود استفاده میکنند.
فرشهای شرقی برای بسیاری از مردم در غرب مترادف فرشهای ایرانی هستند. البته این مورد صحیح نیست اما با توجه به برتری تولید فرشهای ایران در سراسر دنیا این اشتباه قابل درک است. نات لارسون ؛ نویسنده سوئدی؛ در کتاب خود درخصوص فرشهای ایرانی میگوید: ” ایرانیان با دقت از فرهنگ فرش خود محافظت میکنند. هنر آنها در بافت فرش فوق العاده و در دنیا بهترین است.”
آباده
در گذشته فرشهای آباده طرح گلدان و رنگهای نامطلوب داشتند. این فرشها در بازار با برخی مشکلات مواجه شدند و به همین دلیل بافندگان درصدد ارائه طرحهای جدید بر آمدند. آنها از عشایر قشقایی که مراتع تابستانی‌شان در این نواحی بود الهام گرفتند. در فرشهای آباده ترکیب سایه کمرنگ قهوه‌ای – قرمز با آبی و طرح ترنج در مرکز و گوشه فرش مشاهده میشود.
افشار
در این فرشها تن رنگهای قرمز و آبی و اغلب طرحهای هندسی وجود دارد. شایع‌ترین طرحهای فرشهای افشار شامل یک طرح مرکزی بزرگ با یک یا چند نقش ترنج مربع شکل است. برخی معتقدند که این طرح می‌تواند نماد چرخه پنهان پرورش باشد.
امروزه طرح ترنج هنوز هم در فرشها مشاهده میشود و بیشتر مختص فرشهای افشار هستند چراکه این فرشها به نسبت طولشان تقریبا پهن هستند.
در نزدیکی شهر بابک شهر، فرشهای مشابه فرش افشار با تراکم بالا و طرحهای ظریف‌تر تولید میشوند. فرشهای افشار در بازار به نام فرشهای سیرجان نیز معروف هستند.
اردبیل
فرشهای تولید شده در اردبیل از طرحهای قفقازی نظیر شیروان، قره باغ و گنجه الهام گرفته شده‌اند. فرشهایی که بعدها تولید شدند برای کلکسیون بسیار مطلوب هستند. فرشهای اردبیل نازک هستند اما نقوش هندسی خوبی دارند. امروزه بخش عمده تولید متشکل از فرشهای با کیفیت است که با نام فرش اردبیل فروخته میشوند.
بختیار
این فرشها با نام بختیار (بکتیار، بچتیار یا بختیاری) فروخته میشوند و برخی مواقع در مراکز بلدجی، فریدن و سامان بافته میشوند. از آن‌جایی که فرشهای بختیاری با پشم دولا بافته و خیلی محکم کوبیده میشوند بسیار ضخیم و سفت بوده و به‌عنوان یکی از بادوام‌ترین فرشهای ایرانی محسوب میشوند.
رایجترین طرح فرشهای بختیار خشتی (نقوش باغ) است. در این طرح، فرش به مربع‌های کوچک با اشکال حیوان و گیاه تقسیم میشود. طرح خشتی درحقیقت نماد باغ ایرانی است. علاوه‌بر طرح خشتی میتوان شاهد نقوش ترنج و درخت زندگی الهام گرفته از باغ‌های اصفهان بود. بهترین فرشهای بختیاری با بالاترین تراکم گره گاهی اوقات فرش ” بی بی باف” نامیده میشوند.
بلوچ
فرشهای بلوچ ارتباط نزدیکی با فرشهای ترکمنستان و افغانستان دارند. اغلب از رنگهای قرمز مات و تیره، سرمه‌ای، سیاه و قهوه‌ای در این فرشها استفاده میشود. طرح این فرشها شامل نقوش هندسی و درختان خمیده زندگی هستند. این فرشها اغلب با طرح محراب نماز برای سجاده طراحی شده‌اند.
گاهی اوقات کناره‌های فرشهای بلوچ با گلیمهای تزئینی بافته میشوند تا فرش را از ساییدگی محافظت نمایند. کناره‌های بلند فرش اغلب شامل ریسمان‌هایی است که از موی اسب یا بز تهیه شده‌اند. تار فرش از پشم یا ترکیب پشم و موی بز است. تار فرشهای جدید از پنبه است.
محصول کار از کیفیت بالایی برخوردار است. فرشهای بلوچ سفت و نازک هستند و حس واقعی صنایع دستی ایلیاتی را ایجاد میکنند. این فرشها معمولا در سایزهای کوچک بوده و طرحهای شاد دارند. فرشهای بلوچ بیشتر به شکل سجاده هستند.
برخی از این فرشها در شهرهای مشهد و با نام فرشهای مشهد – بلوچ و برخی دیگر در شهر هرات افغانستان و با نام فراش‌های هرات – بلوچ فروخته میشوند.
بیجار
بیجار نام شهر کردنشین کوچک در غرب ایران است. فرشهای کرد اغلب بسیار محکم و فشرده هستند که موجب دوام بیشتر آنها شده است. نام بیجار برای بسیاری از متخصصین فرش دلالت بر دوام و ماندگاری دارد. بافندگان برای کوبیدن پودها و گره‌ها از شانه‌های سنگین از جنس فلز و پشم استفاده میکنند. این امر موجب میشود پرزها تقریبا برجسته شوند. سطح پرزها بسیار فشرده شده و ازورود سنگریزه و ذرات بسیار کوچک به داخل فرش جلوگیری میکنند. فرشهای بیجار با گره ترک بافته میشوند و معمولا از رنگهای قرمز، آبی و بژ در طرح های فرش استفاده شده است.
رایجترین طرح فرشهای بیجار، طرح هراتی است. (همچنین طرح ماهی نیز نامیده میشود) اما ترنج و نقوش گل نیز در این فرشها مشاهده میشود. فرشهای بیجار در سایزهای مختلف ازجمله ذرع و نیم( ۱۵۰*۱۰۰ سانتی متر) و سایزهای بزرگتر تولید میشوند. این فرشها ظرافت و زیبایی بی کم و کاستی دارند و مناسب اکثر مکان‌ها هستند. دوام فرشهای بیجار موجب شده که این فرشها برای محیطهای عمومی بسیار مناسب باشند.
گبه
گبه (برگرفته از زبان فارسی ایرانی: به معنای خام، طبیعی و بدون برش) به فرشهای زبر و زمختی گفته میشود که طرحهای آنها عمدتا توسط ایل قشقایی در استان فارس ، جنوب غربی ایران تولید میشوند. گبه از معروفترین فرشهای دستبافت ایران محسوب میشوند. تار و پرزهای گبه هر دو از پشم دست ریس تهیه شده و الیافهای آن با رنگهای گیاهی رنگ شده‌اند. گبه ضخیمتر از دیگر فرشهای ایرانی هستند و برخی مواقع ضخامت آنها به ۲٫۵ سانتیمتر نیز می‌رسد.
طرحهای این نوع فرشها بسیار ساده و شامل چند اشیای تزئینی و عمدتا اشیای هندسی حاوی اشکال حیوانات هستند. بافندگان گبه در طول دهه گذشته مجبور بودند پاسخگوی نیازهای غرب باشند به‌همین دلیل به زمینهی بزرگ و روشن با طرحهای دقیق روی آوردند.
بافندگان هندی خیلی سریع اقدام به کپی از این فرشها کردند اما باید به این نکته توجه کرد که بین فرش گیه ایرانی و هندی تفاوت عمده وجود دارد و عمدتا کیفیت پشمی که در گبه ایرانی استفاده شده موجب شده تشخیص آن راحت باشد. گبه ایرانی بسیارنرمتر میباشد. گبه ایرانی بسیار بادوام بوده و کیفیت ان قطعا بهتر میباشد.
درحال حاضر اسامی مختلفی نظیر باستانی، عمله بافت، کشکولی، لری بافت، سوماک و گبه بلوچ برای فرشهای گبه وجود دارد. گبه کشکولی در مقایسه با فرشهای گبه معمولی تراکم گره بسیار بالا و پرزهای بلند دارند.
قشقایی
تولید فرشها و همچنین گلیم، کیف، روبان و سایر اقلام تزئینی کمک مهمی به زندگی قوم عشایر می‌کند. رنگ زمینه فرشهای قشقایی بیشتر به رنگ قرمز – قهوه ای خاص است. طرحها به‌صورت ذهنی بافته میشوند و معمولا شامل یک ترنج در مرکز و تکرار آن در چهار گوشه فرش است. اشکال انسان، حیوانات، پرندگان، درخت و گل از عناصر رایج در نقوش فرشهای قشقایی هستند.
طرحهی دیگر از فرسکو (نقاشی دیواری) و ستون‌های پرسپولیس ( تخت جمشید در ایران)؛ پایتخت سنتی در دوره سلسه هخامنشیان (۵۵۰-۳۳۰ قبل از میلاد مسیح) ؛ گردآوری شده‌اند. فرش قشقایی‌ها به خاطر خورجین‌های بسیار زیبایی که برای اهداف ویژه بافته شدند معروف هستند.
فرش قشقایی روی دارهای افقی بافته شده و بافندگان در طول کار خود روی نیمه بافته شده فرش می نشینند. عشایر نیمه کوچنده که در طول بخش اول سال ساکن هستند فرشها را به همین صورت می بافند. کشکولی یکی از فرشهای قشقایی است که بسیار خوب بافته شده است. گبه بر فرشهای قشقایی زبر و زمخت این نواحی دلالت می‌کند.
در طول دهه‌های اواخر، بافندگان فرشهای قشقایی مجبور بودند پاسخگوی نیازهای غرب باشند درنتیجه زمینهی فرشها را روشنتر بافتند و از طرحهای کمتر استفاده کردند. فرشهایی قشقایی که خوب بافته شده‌اند بسیار جذاب و با دوام هستند و درحقیق گویای شرایط زندگی قوم عشایر هستند. این فرشها کاملا از پشم گوسفند، بز و مقداری موی اسب تهیه شده‌اند. این فرشها با نامهای مختلف نظیر قشقایی، گشقایی، گشقای و کشقای نیز معروف هستند.
بیشتر قوم قشقایی در حال حاضر در شهرها و روستاها ساکن هستند. فرشهای ایل قشقایی تحت نفوذ بازار و تقاضا میباشند. فرشهای قشقایی در مقایسه با فرشهای قومی بسیار زبرتر بافته شده و تارهای آن از پنبه است.
فرشهای بسیار ساده این مناطق با نام فرشهای شیراز فروخته مشوند. شیراز نام پایتخت استانی است که در بازارهای آن فرشهای قشقایی به فروش میرسند. بازار یک مکان عمومی است که در عشایر محصولات دیگری را که ممکن است در زندگی روزمره خود استفاده کنند خریداری میکنند.
فرشهای قشقایی دارای اشکال شش ضلعی یا الماس با ۴ قلاب داخل یک الماس هلالی شکل (قلاب دار) هستند. برخی از این فرشها دارای طرح هباتلو هستند ( هباتلو نام یکی از قبیله های کوچک قشقایی است). طرح هبالتو شامل طرح ترنج مدور در مرکز و طرحهای کوچکتر شبیه به ترنج مرکزی در چهارگوشه فرش است. گلیمهای قشقایی با پنبه بافته میشوند که برخی مواقع برای برجسته شدن
فرشهای قشقایی طرح های ساده دارند و تار آنها معمولا با قیطان بلند تمام میشود. عمله و دراشوری از قبیله های هستند که به بافت گلیم معروف هستند.
قم
تولید فرش در قم در قرن ۲۰ آغاز شد. فرشهای قم به داشتن پرزهای پشمی و ابریشمی معروف هستند. این فرشها معمولا با تراکم گره بالا تولیده شده و دارای طرحهای متنوعی از نقاط مختلف ایران هستند. برخی مواقع ریزه‌کاری‌ها با ابریشم بافته شده‌اند. برخی از فرشهای قم تماما با ابریشم بافته شده و به فرشهای ابریشم قم معروف هستند.
باغ، ترنج یا نقوش انسان، حیوانات و گیاه بسیار رایج هستند. امروزه نام فرش قم روی فرشهایی که در نقاط دیگر تولید می شوند نیز گذاشته میشود.
این فرشها با نام قم، کم، گم و کوم فروخته میشوند.
همدان
این فرشها به دلیل طرحها و اندازه ویژه خود خیلی راحت تشخیص داده میشوند. فرشهای همدان طرحهای بسیار متنوع داشته و شامل ترنج با طرحهای تکراری هستند. هراتی یکی از رایجترین طرح در بین طرحهای شخصی است.
رنگها تحت الشعاع سایه‌های مختلفی از نیلی و قرمز روناس هستند. فرشهای قدیمی همدان محصولاتی هستند که بسیار موردتوجه میباشند. در خود شهر همدان فرشها با کیفیت قابل توجهی تولید میشوند. این فرشها شهر باف (city=شهر وknot= بافت) نام دارند و ساختار آنها به فرشهای بیجار بسیار شبیه است اما در بازار امروزه بسیار نادر هستند.
فرشهای همدان معمولا با الیاف خوب، براق، دست ریس و اغلب با رنگهای طبیعی بافته میشوند که موجب دوام سطح فرش و زیبایی رنگ آن شده است. نقطه مشترک تمام فرشهای همدان این است که امروزه تار و پود این فرشها از پنبه هستند. اشکال فرش بیشتر هندسی هستند اما نقوش گل را نیز میتوان یافت. مواد و طراحی فرشهای همدان از کیفیت متنوعی برخوردار هستند.
فرشهای قدیمی (قبل از ۱۹۲۰) اغلب با تارهای پشمی بافته شده و با تارهای پنبه‌ای امروزه متفاوت هستند. فرشهای جدیدتر (بعد از۱۹۶۰) اغلب رنگهای مصنوعی داشته و درمقایسه با فرشهای قدیمی کمتر از پشم خوب در آنها استفاده شده است. رایجترین اندازه‌های فرشهای همدان عبارتند از: دو ذرع و ذرع و نیم ( ۱۲۰*۲۰۰ و ۱۰۰*۱٫۵۰سانتیمتر) است.
به‌طور کل میتوان گفت که فرشهای همدان از کیفیت خوبی برخوردار هستند. از نمونه فرشهای همدان میتوان به فرشهای انجلاس، حسین آباد، لیلیهان، خمسه، زنجان و ملایر اشاره کرد. این فرشها اغلب با نام فرش همدان فروخته میشوند.
هریس
در شهر هریس و اطراف آن فرشها با طرح‌هایی تولید میشوند که به‌راحتی قابل تشخیص هستند. در مرکز این فرشها نقش ترنج با زاویه قائم و گوشه‌های آن طرحهای بزرگ وجود دارد. فرشهای سایز بزرگ عمدتا از تارهای پنبه‌ای با الیاف زبر تولید شدند و دارای طرح روستایی هستند.
فرشهای هریس که با پشم کیفیت بالا تولید شدند به دوام و استحکام معروف هستند و مناسب راهروها و اتاق غذاخوری هستند. سایزهای بزرگ، ۲۰۰ در۳۰۰ سانتیمتر یا بیشتر بسیار رایح هستند. در گراوان و مهراوان فرشهای مشابه هریس تولید میشود. فرشهای هریس برای منازل و مکان‌های عمومی بسیار مناسب هستند.
اصفهان
در شهر اصفهان و اطراف آن میتوان تعداد زیادی کارگاه تولید فزش را یافت. بسیاری از این کارگاه‌ها نظیر سیرفیان، داوری، انتشار و حقیقی شهرت جهانی دارند. طرحها اغلب از اثر کاشی‌های مساجد و یا باغ‌های شهرها و کاخ‌ها الهام گرفته شده‌اند. با درنظر گرفتن ترکیب الگوها، مواد و طرحها باید گفت که فرشهای اصفهان از فرشهای بسیار عالی هستند. نازکی و تراکم بالا در گره‌ها (طرح شاه عباس) از ویژگی فرشهای اصفهان است اما در این بین نقوش انسان و حیوان نیز وجود دارد.
فروشگاه‌های فرش در امتداد خیابان‌های بزرگ خرید در نزدیکی یکدیگر قرار گفته و در هتل‌ها نیز برای جذب مشتریان نمایشگاه‌ها فرش برپا میباشد. در حومه اطراف شهر بازار بزرگ فرش وجود دارد که فرشهایی نظیر یلمه و بختیار در آنجا به فروش میرسند. این فرشها با نام فرش اصفهان فروخته میشوند.
کرمان
وجود مساجد، محصور شدن شهر با بازارها و قهوه‌خانه‌ها امروزه موجب شده فضای شهر کرمان بسیار دلپذیر شود. مدت‌های طولانی است که تولید فرش یکی از صنایع مهم این شهر است و فرشهای آن به‌راحتی قابل تشخیص هستند. رنگ زمینه فرشهای کرمان اغلب قرمز است و طرح آن شامل نقش ترنج در مرکز و حاشیه‌های پهن پر از گل در کناره فرش است. فرشهایی که قبل از جنگ جهانی دوم تولید می‌شدند اغلب دارای نقوش متفاوت نظیر درخت، حیوان و انسان هستند. مواد و طراحی فرشهای کرمان معمولا از کیفیت خوبی برخوردارند.
فرشهای کرمان جزء بهترین فرشهای ایرانی هستند اما متاسفانه برخی مواقع تولیدات جدید از کیفیت مطلوبی برخوردار نیستند. فرشهای مدرن با نام کرمان- لاوار معمولا دارای نقوش سرتاسر گلدار و رنگهای روشن هستند. این فرشها نیز با نام فرشهای کرمان فروخته میشوند.
کاشان
فرش معروف اردبیل را که میتوان در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن مشاهده کرد به‌نظر می‌رسد که در قرن ۱۶ در کاشان بافته شده باشد. فرشهای امروزه که با نام کاشان فروخته میشوند از شهرت خوبی برخوردار هستند.
این فرشها در کاشان و اطراف آن با دست بافته میشوند. در طول سلسله صفوی (۱۷۳۶-۱۵۰۲) در این شهر فرشهای بسیار خوبی تولید شدند. بعد از یک دوره افول، بالاخره در اواخر قرن ۱۹ دوباره فرشهای با کیفیت در این شهر تولید شدند. فرشهای کاشان با تراکم بالا و گره‌های فارسی بافته میشوند. تار و پود این فرشها از پنبه و پرزهای آن از پشم با کیفیت است.
طرحهای فرش کاشان شامل ترنج خوش طرح، طاقچه، درختان و نقوش مجازی انسان و حیوان و همچنین موتیف‌های سرتاسر گل است. آبی، قرمز و بژ از رنگهای غالب هستند. کیفیت فرشهای کاشان بسیار بالا است. برخی از فرشها در کاشان تولید نمی‌شوند اما با نام فرش کاشان فروخته میشوند.
کلاردشت
این فرشها نسبتا غیرمعمول هستند اما به دلیل الهام گرفتن از چندین نقاشی عتیقه بسیار معروف هستند. نقوش بکار رفته در این فرشها معمولا اشکال شش ضلعی هستند که توسط خطوط ساده سفید احاطه شده و برخی مواقع حتی نقش یک حشره (سوسک) در مرکز آن وجود دارد. در مرکز و حاشیه این فرشها اشکال تزئینی ساده با گل دیده میشود. رنگ پس زمینه فرشهای کلاردشت اغلب آجری با رنگهای غالب سرمه‌ای و قهوه‌ای است. پرزها از پشم محکم و نرم، تارها از پنبه و گره‌ها ترکی هستند. فرشهای کلاردشت دوام و ماندگاری بالایی دارند.
کیفیت این فرشها متفاوت است و قبل از سال ۱۹۶۳ از کیفیت بهتری برخوردار بودند. بین سال‌های ۱۹۸۰-۱۹۶۵ هنگامی که خریدران غربی بافندگان را مجبور کردند تا طرح و رنگ فرشها را تغییر دهند کیفیت آنها پایین آمد. بعد از انقلاب ۱۹۷۹ کیفیت فرشها به‌تدریج بهتر شد به طوریکه امروزه کیفیت آنها در طرح و رنگ همانند سابق است.
کولیایی
کردها به بافندگان خوب فرش معروف هستند. این فرشها دارای پرزهای بلند و رنگهای ناب هستند. فرشهای کولیایی قدیمی با تارهای پشمی بافته شده‌اند درحالی‌که در فرشهای امروزه و جدید، تار و ۲ پود بین ردیف‌های گره از پنبه است. فرش کولیایی دارای طرحهای بزرگ با اشکال هندسی در رنگها مات هستند. طرح با مربع‌های کوچک مورب نیز از طرحهای رایج است. محصول کار یک فرش محکم است؛ فرشهای کولیایی بسیار سنگین هستند و از دوام خوبی برخوردارند. اندازه‌های کلاسیک شامل ۱۶۰-۱۵۰در ۳۳۰-۳۰۰ سانتی متر است. فرشهای کولیایی نسبت به طولشان نسبتا باریک هستند.
فرشهای روستایی کرد معمولا با نام کولیایی یا سونقور فروخته میشوند. از دیگر فرشهای کرد میتوان فرش سنه را نام برد که در جای دیگر این وب سایت شرح داده شده است.
مشهد
تولید فرشها بسیار گسترده است. بیشتر فرشها در سایز بزرگ با نقش ترنج با نام فرش مشهد فروخته میشوند. کیفیت فرشها متفاوت است و پشم خراسان به دلیل نرمی به‌راحتی قابل تشخیص است.
فرش مود
فرشهای مود اغلب دارای طرح هراتی با ترنج مرکزی یا بدون نقش ترنج در مرکز هستند. این فرشها اغلب به مود ماهی یا مود باغ تقسیم میشوند. در اولین نوع فرش که ماهی نام دارد معمولا رنگ بژ با قرمز روشن یا هاله‌ای از آبی همراه با ترنج ستاره‌ای شکل مشاهده میشود. نوع بعدی که باغ نام دارد یادآور فرش بختیار است و دارای نقوش باغ خمیده است. بافندگان فرشهای مود از ۲ پود برای بافت استفاده میکنند و درنهایت محصول کار اغلب یک فرش با کیفیت است. در هر دو مورد (ماهی و باغ) ابریشم بکار می‌رود تا موجب درخشش در خامه فرش شود. فرشهای بیرجند و کاشمر از دیگر فرشهای این ناحیه محسوب میشوند.
نهاوند
با توجه به تولید فرش در ایران باید گفت که منطقه اطراف شهر همدان یکی از پربازده‌ترین مراکز تولید فرش است. تقریبا در هر روستایی فرشهای منحصربه فرد و ساده در تمام اندازه‌ها در حال تولید هستند. کیفیت فرشهای نهاوند بسیار بالا است و به‌دلیل استفاده از پشم بسیار براق از دوام خوبی برخوردارند.
بخش عمده طرحهای فرش، از شهر معروف ملایر واقع در غرب همدان گردآوری شده است. فرشهای نهاوند بسیار محکم هستند و دارای نقوش عشایر و هندسی بوده و به‌عنوان فرشهای پیشرو تولید شده در این منطقه محسوب میشوند.
فرشهای نهاوند اغلب در مرکز خود دارای ترنج به شکل برگ و در پس زمینه گل و شاخه دارند. طرح گل و گلدان اغلب در حاشیه فرشها مشاهده میشود. رنگهای غالب شامل قهوه‌ای مایل به قرمز کمرنگ و بژ در پس زمینه سرمه‌ای است.
نائین
فرشهای شهر نائین از شهرت بالا و محبوبیت خوبی برخوردارند. مواد بکاررفته و محصول کار، با کیفیت بوده و تراکم گره‌ها بسیار بالا است به‌طوری که اغلب بیش از ۱ میلیون گره در هر مترمربع فرش وجود دارد. مواد بکار رفته در فرشهای نفیس نائین شامل پشم روی تار ابریشمی یا ابریشم در تار، پود و خامه فرشبافی تشکیل شده است.
طرح ترنج در مرکز با نقوش اسلیمی و هندسی در فرش نائین بسیار رایج است. فرشهای نائین به فرش شهر اصفهان بسیار نزدیک و قابل توجه است. فرش “تودشک نائین “یکی از کمیاب‌ترین نوع فرش نائین در بازار است که با صنعتگری ناب باورنکردنی خود بسیارمورد پسند واقع شده است. گاهی اوقات پیش می‌آید که فرشهایی با کیفیت پایین اما طرح و رنگ مشابه به فرش نائین در بازارها به نام فرش نائین فروخته میشوند.
فرش دستباف نائین در یک سیستم نامگذاری به‌صورت: ۴لا، ۶لا و ۹لا طبقه‌بندی میشود.لا در فارسی به معنای لایه است. این نامگذاری‌ها اغلب برای تعیین کیفیت فرش بکار می‌روند و به تعداد لایه نخ‌هایی موجود در هر رشته تار برای تولید فرش اشاره دارد.
هرچه تعداد لایه کمتر باشد دلالت بر کیفیت خوب و تراکم بالای گره‌ها دارد. با شمارش تعداد نخ‌ها در یکی از ریشه‌های فرش میتوان تعداد لایه‌های بکاررفته در بافت فرش را تشخیص داد. به‌عنوان مثال اگر ۳ جفت نخ دیده شود فرش نائین ۶ لا است.
سنه
استان کردستان در غرب ایران واقع میباشد. امروز پایتخت آن سنندج است اما در قالب فرش، هنوز نام قدیمی پایتخت یعنی “سنه” بکار می‌رود. جامعه کرد برای بازدیدکنندگان با آن‌چه که امروز در ایران میتوان مشاهده کرد بسیار متفاوت است. هر فردی می‌تواند این تفاوت را در ظاهر لباس کردنشین‌ها مشاهده نماید: مردان در شلوارهای گشاد و زنان در لباس رنگارنگ
افراد کرد در اطراف استان کردستان فرشهای محکم و بادوام با طرحهای جالب را می‌بافند. (فرش کولیایی را مشاهده کنید) فرشهای شهر سنه با طراحی زیبا و الگوهای خوش ذوق، زیبایی وظرافت خاصی را دربر دارد.
فرشهای سنه در ایران و حتی خارج از ایران بسیار ارزشمند هستند. طرح فرشهای سنه شامل منشور شش وجهی،mir-e-buteh یا هراتی است. رنگهای غالب شامل قرمز و سرمه‌ای است.
بافندگان از نخ در پودها استفاده میکنند و به‌همین دلیل پشت فرش سنه معمولا نشانه لک مشاهده میشود. در این منطقه فرش گلیم-سنه نیز تولید میشود که تصور می‌رود بهترین نوع گلیم در کل ایران باشد.
شیراز
فضای آرام شیراز برای بسیاری از ایرانیان جذاب است. قوم قشقایی در اطراف شهر شیراز سکونت داشته (به بخش قشقایی مراجعه کنید) وفرش‌های آنها در بازارهای بزرگ گاهی با نام قشقایی و گاهی با نام فرش شیراز داد وستد میشوند. هنگامی که به‌طور معمول درمورد فرشهای شیراز صحبت میشود منظور فرشهای ساده با پرز، تار و پود پشمی است.
تبریز
امروزه تولید فرش بسیار گسترده است و فرشها با کیفیت‌های مختلف از صنایع دست عالی گرفته تا ساده و بازاری موجود میباشند. یک فرش تبریز خوب پرز کوتاه و ناهمواری دارد. طرحها می‌توانند شامل ترنج مرکزی با نقوش اسلیمی، بیدمجنون و سرو اطراف آن باشد. چهار فصل یکی دیگر از نقوش بسیار رایج فرشهای دستبافت تبریزی است که زندگی کشاورز ایرانی را در طول فصول بهار، تابستان، پاییز و زمستان توصیف می‌کند.
کاخ‌های قدیمی و خرابه‌ها اغلب در طرح فرشهای تبریز مشاهده میشوند. گاهی اوقات در گوشه‌های فرش میتوان تصاویر ۴ شاعر بزرگ ایرانی: سعدی، حافظ، فردوس و عمرخیام را مشاهده کرد. اصطلاح رج در فرشهای تبریز به تعداد گره‌ها در یک محدوده به عرض ۷۰ میلی‌متر اشاره دارد. اصطلاح ۴۰ رج به فرشهایی اشاره دارد که دارای ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار گره در مترمربع، ۵۰ رج حدودا ۵۰۰ تا ۶۰۰هزار گره در مترمربع، ۶۰ رج تقریبا ۶۰۰ تا ۸۰۰هزار گره در مترمربع و ۷۰ رج حدودا ۸۰۰ هزار تا ۱ میلیون گره در مترمربع هستند. آخرین مورد یعنی فرش تبریز ۷۰ رج امروزه در بازار بسیار کمیاب میباشد.